Czy jestem ofiarą błędu medycznego?

Kiedy powinniśmy zacząć podejrzewać, że to, co się z nami dzieje, nie jest zwykłą koleją rzeczy lecz niestety wynikiem czyjegoś zaniedbania?

Nie każde niepowodzenie leczenia prowadzi do powstania roszczeń odszkodowawczych. Pamiętajmy, że jesteśmy skomplikowaną maszyną, organizmem żywym, którego funkcjonowaniem rządzą procesy, które niekiedy nie są możliwe do przewidzenia. Nawet lekarz o wysokim poziomie wiedzy medycznej i doświadczenia nie jest w stanie przewidzieć wszystkich zachowań naszego organizmu.  Błędem medycznym jest tylko zaniedbanie personelu medycznego, a nie powstanie ujemnych skutków, których nie można było przewidzieć.  

Generalizując można powiedzieć, że błędem medycznym jest zachowanie obiektywnie nieprawidłowe z punktu widzenia aktualnej wiedzy medycznej, doświadczenia życiowego, zdrowego rozsądku. Nie jest więc błędem medycznym powikłanie, które jest możliwym, typowym skutkiem ubocznym zastosowanego leczenia (tzw. procedury medycznej), o ile pacjent został uprzednio uprzedzony o możliwości wystąpienia takiego powikłania i mimo posiadania świadomości jego wystąpienia decyduje się na zastosowanie określonego sposobu leczenia. Nie jest jednak powikłaniem wystąpienie następstwa innego błędnego zachowania się personelu medycznego. Nie wyłącza więc odpowiedzialności placówki medycznej uprzedzenie pacjenta, że może zostać zakażony wirusem, albowiem zakażenia jest zawsze wynikiem zaniedbaniem w zakresie higieny.

Błędem jest zarówno podjęcie działań, których nie należało podjąć (błąd działania), jak i nie podjęcie działań, które z punktu widzenia wiedzy medycznej należało podjąć (błąd zaniechania).

Błędem medycznym jest nie tylko obiektywnie nieprawidłowe zachowanie lekarza, ale również jego personelu pomocniczego (medycznego – pielęgniarki, asystenci) jak i technicznego - np. często występują przypadki nieprawidłowo stosowanej procedury przeciwodleżynowej przez pielęgniarki prowadzące do martwicy tkanek, nieprawidłowej higieny okolic intymnych zaopatrzonych w cewniki, które prowadzą do procesów zapalnych, czy braku higieny sal prowadzącej do zakażeń.   

Błąd może być popełniony na etapie diagnostyki, kiedy lekarz nie zaleci wymaganych w takiej sytuacji badań diagnostycznych lub wadliwie zinterpretuje przeprowadzone wyniki badań (błąd diagnostyczny).

Błędem jest zastosowanie nieprawidłowej, niewystarczającej, albo nadmiernie ingerującej w organizm procedury leczenia (błąd terapeutyczny).

Mimo prawidłowej diagnostyki, prawidłowej analizy badań diagnostycznych, prawidłowej decyzji co do wyboru sposobu leczenia, dochodzi niekiedy do nieprawidłowego zrealizowania prawidłowo zaaplikowanej procedury medycznej (błąd wykonawczy).  

W końcu bardzo częstym przypadkiem jest wadliwa organizacja procesu leczenia, np. w postaci nie zapewnienia odpowiedniej liczby wykwalifikowanego  personelu, pozwalającego na wykonanie zabiegu w odpowiednim czasie, braku określonego wyposażenia, czy wadliwego działania sprzętu medycznego (błąd organizacyjny).  Ten ostatni przypadek może mieć postać zarówno błędu medycznego organizacyjnego w sytuacji, gdy np. placówka medyczna nie serwisuje należycie sprzętu, jak i błędu producenta sprzętu, jeżeli mimo prawidłowej i zalecanej eksploatacji sprzęt wyrządza szkodę pacjentowi (np. powodując oparzenia czy napromieniowanie).   

Jak widać, sytuacji, które mogą być uznawane za błędy medyczne, może być bardzo wiele i nie sposób wymieniać tutaj mnogości przypadków, które  będą uznawane za obiektywnie nieprawidłowe.

W znakomitej większości przypadków sformułowanie wniosku, że personel medyczny zachował się nieprawidłowo, będzie wymagało konsultacji z innym lekarzem, albowiem dla ustalenia, że mamy do czynienia z błędem medycznym niezbędne jest zestawienia konkretnego zachowania lub zaniechania personelu z pewnym wzorcem zachowania, z punktu widzenia aktualnej wiedzy medycznej. Dlatego w przypadku podejrzenia, że w procesie diagnostyki czy leczenia doszło do jakichś nieprawidłowości, niezbędne jest skonsultowanie przypadku z innym, zaufanym lekarzem danej specjalności, który oceni prawidłowość postępowania personelu.